Off the beaten track - Argentinië en Chili -
Het druk bewoonde en economische hart van Chili ten zuiden van de hoofdstad Santiago verlaten we en steken via de stille Paso Pichachen over naar Argentinië.
De douane van Chili en Argentinië liggen hier meer dan 80 km uit elkaar. De nacht brengen we door in “niemandsland”. Hier diep in de Andes is het tijdens de vakantie piek uiterst rustig. Via de enige geisers van Argentinië bij Aguas Calientes in een prachtig dal gaan we langzaam noordwaarts.
geiser, echt niet zo groot hoor...
Ruim een week later via Paso del Plachón gaan we terug naar Chili. Bij deze pas liggen de douanes meer dan 130 km uit elkaar, de grensovergang is net als de vorige maar 4 maanden per jaar geopend en sneeuwvrij, ze kennen maar enkele passages per dag. Ruim 4 uur rijden over behoorlijk slechte gravelwegen in niemandsland.
spectaculaire sneeuw resten, door verdamping en smelten op deze hoogten
Net ten zuiden van Santiago, aan de voet van de Andes zijn we uitgenodigd bij Viña Lager de Bezana waar de Nederlandse oenoloog Meinard Jan Bloem verantwoordelijk is voor de groei en productie van deze kleinschalige, ambitieuze Viñedo (wijngaard). Meinard, studeerde af als beste oenoloog student ooit aan de universiteit van Santiago. Zijn interesse was gewekt na enkele stages op wijndomeinen, o.a. bij de bekende Chileense wijnmaker Alvaro Espinoza.
Meinard is een bijzonder gedreven wijnmaker en ambitieus verteller. Tijdens onze privé rondleiding en het proeven tijdens de lunch vliegen de uren voorbij.
De jaaropbrengst van deze ecologisch bewuste netto 53 Ha grote Viñedo is 400.000 tot 450.000 kg. De verbouwde wijnsoorten zijn, Cabernet Sauvignon, Syrah, Malbec, Carmenère, Petit Verdot, Tannan, Grenache en Mourvèdre. Alles wordt met de hand geplukt. Hiervan wordt de helft direct verkocht. Voornaamste koper is Baron Philippe de Rothschield. De andere helft verwerkt Meinard zelf tot wijn, al zijn wijnen zijn blends. In eigen beheer worden 100.000 tot 120.000 flessen gebotteld. (1kg druif = 3/4 liter wijn of wel 1 fles). De wijn rijpt (of gist) op eikenhouten vaten, hij besteedt veel aandacht aan de “opvoeding” van zijn wijn. De andere 100.000 liter wordt ongebotteld verkocht.
Door zeer actief te zijn in vernieuwde productie processen onderscheid zijn uitstekende wijnen zich van de concurrentie. Bijzonder detail, Meinard laat in winter paarden lopen in de wijngaard, dit voor de bemesting van de druivenranken.
Op de vraag aan Meinard wat is nou een goede wijn, is volgens Meinard zijn bescheiden uitspaak over wijn klasseringen in de wereld, “Als je de wijn lekker vindt is het een goede wijn!”
Voor wie deze bijzondere wijnen wil proeven, ze zijn in Nederland verkrijgbaar via het “Wijnhuis” Okhuysen in Haarlem. Het zijn mede deze fantastische ervaringen, bijzondere mensen als Meinard Jan Bloem te ontmoeten die onze reis zo uniek maakt.
de wijnmaker, Meinard
nieuwe oogst voor 2016
Tongoy 500km noord van de hoofdstad Santiago is een lief badplaatsje aan de Stille Oceaan kust. Niet zo druk en een mooie onderbreking op weg naar Pasa Agua Negra met 4770 meter de hoogste grensovergang tussen Chili en Argentinië. Het is de eerste kennismaking met hoogteziekte. Marijke heeft totaal geen fut meer op deze hoogte en heeft moeite zich te concentreren, gelukkig dalen we weer snel naar een hoogte van rond de 2500m in Argentinië. Zelf heb ik er nog weinig last van.
Hoogteziekte, wat is dit eigenlijk. Dit is een onbalans van loogzout (kalium en natrium) en de zuurgraad in het bloed die mede de ademhaling en vochtbalans in de weefsels regelt. Op grotere hoogte moet je sneller ademhalen om genoeg zuurstof te kunnen opnemen (de lucht is dunner). De correctie voor de mens op dit automatische proces ijlt wat na. De hersenen krijgen te weinig zuurstof en de vocht afvoer raakt verstoort met als gevolg hoofdpijn in ergere mate gevolgd door verwardheid. Dit kan in korte tijd tot zeer complexe lichamelijke problemen leiden met de dood als gevolg. Jaarlijks sterven veel mensen, serieuze expeditie klimmers en gewone toeristen door het niet adequaat reageren op deze primaire hoogteziekte indicaties. Normaal heeft een gezond mens tot 2500m geen problemen, hierboven moet je eigenlijk niet meer dan 300m per etmaal (24 uur) klimmen om het lichaam in staat te stellen zich aan de hoogte aan te passen. We nemen het serieus, en acclimatiseren zoveel als mogelijk op weg naar het Atacama plateau met het hoogste deel in Noordwest Argentinië en Bolivia tussen de 3000m en ruim 4500m. Zelfs de gereden pas Abra Acay in Argentinië met zijn 4972m (volgens de kaarten en GPS’n maar volgens het geplaatste bord slechts 4895m) de hoogste van het hele Amerikaanse continent is ons zonder hoofdpijn en hoofdbrekens hiermee gelukt!
Via Iveco in San Juan, hier zijn we voor de nodige Bremach service. Ze vinden een klein lekje in de radiateur die bij het schoonspuiten te voorschijn komt. Het is zaterdag en het duurt tot maandag voor de nieuwe er is. Volgens een wat gedateerde camping database moet je kunnen overnachten bij de San Juan Aeroclub. Als oud aviateur nemen we een kijkje. De camping blijkt al een tijdje gesloten maar na een praatje met de beheerder van het vliegveld mogen we hier best een paar nachten staan en gebruik maken van de douches en toiletten. De volgende dag duurt het maar even en Atte zit op uitnodiging in een zweefkist 10.000ft boven San Juan. We vliegen een dik uur voor we teruggeroepen worden. Geweldig die onderlinge affiniteit in de luchtvaart! Dank je wel Pedro! Marijke laat de uitnodiging uit beleefdheid aan haar voorbijgaan, of was het de met zijldoek bespannen 47 jaar oude zweefkist die haar beslissing beïnvloede?
Pedro
Vanuit de fantastische camping Los Olivos van de Nederlandse Monique en Carlos in Tinogasta, proberen we via Fiambala naar het noorden de Atacama hoogvlakte te bereiken, het is einde regentijd en dat is duidelijk te merken, grote delen van de weg, beter gezegd track, zijn letterlijk weg. Al snel na het verlaten van de kleine dorpjes op weg naar de verlatenheid zien we geen recente wielsporen meer. Op het eerste echte stijgende bergtraject ligt languit een dode ezel dwars over de weg, je kunt er niet omheen het is veel te smal. De ventilatie uit, ramen dicht en er rustig overheen. Wat stinkt zo’n beest verschrikkelijk. Dan nog geen kilometer verder is de weg grotendeels weg geslagen door de waterstromen van de laatste weken. Stroomgaten van meer dan een meter diep en zeker een meter breed, dwars en in de lengterichting van de smalle bergtrack. De enige mogelijkheid is dan terug over de dode ezel en via de oostelijke deels verharde route een omweg maken.
even de weg vrij maken
weg een beetje weggespoeld
zo ziet dat er uit
Drie dagen en 560 km later zijn we in het specifieke rots en zandgebied Piedra Pomez, 20km noord van onze dode ezel en de wegblokkade. Vanuit Piedra Pomez willen we verder naar het noorden, dit is het populaire zandtraject van de Dakar race en dat is te merken. De jongens en meisjes hebben hier enkele weken geleden flink huisgehouden, vooral de laatste westelijke zandkom die alleen begaanbaar is via de komranden blijkt voor ons ondanks rijdend op minimale bandenspanning echt onbegaanbaar geworden.
Die ochtend hebben we eerst nog een Argentijns stel uit Buenos Aires losgetrokken, ze zijn verbaasd dat er sinds de vorige middag nog steeds geen andere auto langs is gekomen. Zij dachten even achter een rotsformatie, beschermd tegen de harde, koude wind op ruim 3200m hoogte de nacht door te brengen maar hier was het zand toch wat zachter. De 4x4 Toyota Hilux zit tot de assen in gegraven. Wij hebben in deze gebieden dagenlang niemand gezien. De zandkom is weer de reden voor een detour. Als we in deze kom serieus vast komen te zitten kan het dagen misschien wel weken duren voor er weer iemand langs komt. Maar wat is dit een onherbergzaam gebied met prachtige, droge zoutmeren en schitterende in kleur wisselende kale berglandschappen en heel soms een klein indianen dorpje. Nou ja dorpje, er wonen vaak niet meer dan een paar gezinnen. Je voelt je als mens heel nietig in deze lege, grote wereld.
Dit zijn de gebieden die toeristen niet kunnen bezoeken ze zijn te afgelegen. Na negen dagen door deze onherbergzaamheid komen we in de plaats Salta, het centrum van de echte toeristische noord route van Argentinië aan de oostzijde van de Atacama. Het weer zit niet echt mee, veel bewolking en zo nu en dan een flinke bui en erg veel toeristen.
het erg mooi gelegen berg plaatsje Iruya in noord-west Argentinië
Hierdoor besluiten we snel de Atacama hoogvlakte weer op te rijden op 4000m hoogte door machtige Andes richting…. jazeker het toeristische San Pedro de Atacama in Chili, maar wel via 4x4 tracks dwars door de Atacama woestijn en via de weinig gebruikte hoog gelegen grensovergang Paso de Sico.
Wat hoogte effecten voor de techniek,
Niet alleen de mens maar ook de automotor heeft het zwaar, boven de 4000m merk je dat goed. Het vermogen neemt duidelijk af, vooral bij lage toerentallen, de kleine turbo van de BiTurbo Iveco motor is dan niet erg effectief meer, de grote turbo die boven de 2000-2200 rpm (toeren) in komt heeft hier veel minder last van, dus een beetje op toeren houden dan heb je tot 5000m geen problemen (hoger zijn we niet geweest). ’s Ochtends de koude start op 4000m, het is net een oude man, hij start erg traag en moet duidelijk even op adem komen. De koeling is soms wel een probleem, door de dunne lucht en vooral door de thermische effecten veroorzaakt door de zon. Hierdoor waait de wind (bijna) altijd de berg op (warme lucht stijgt op) waardoor je naar boven rijdend duidelijk minder koeling hebt, terwijl het dan zo hard nodig is. Zo nu en dan moeten we op lange, steile delen, vaak op het eind van de dag, ook even stoppen om de motor te laten koelen en wij zijn niet de enige.
De Webasto DualTop diesel kachel/waterboiler, is door Webasto gegarandeerd tot 2200m. Hierboven is de diesel/zuurstof verhouding te rijk aan diesel en verkoolt de dieselbrander. In Europa waar de kachel het meest wordt gebruikt is 2200m hoog genoeg. Onze ervaring waren probleemloos tot ruim 3000m in Afrika. Hier op het Atacama plateau in noordwest Argentinië en Bolivia, varieert de hoogte tussen de 3000 en 4500 meter. Op 4000m is het ’s avonds koud en vriest het in de ochtend een paar graden tijdens hoogzomer, een kachel en warmwater voor de douche is dan best lekker. Deze hoogte restrictie voor deze Webasto kachel is bewust geaccepteerd tijdens de bouw van de camper, de oplossing hiervoor hoopte ik te vinden vóór ons reisdeel door Zuid Amerika, maar helaas. Webasto heeft hier (nog steeds) geen oplossing voor. Via fora op internet was er bar weinig over te vinden. Via het bedrijf Aerbas in Zundert NB, heb ik een brandstof pomp van een concurrerend merk laten afstellen op -23% diesel inspuiting (bij de originele pomp van Webasto is dit niet mogelijk) en laten testen op acceptatie door de Webasto regelunit. Dit alles moet volgens mijn berekening goed zijn voor een verdubbeling van de hoogte tot ruim 4500m. Deze nieuwe pomp heb ik op een camping een paar weken geleden parallel aan de originele pomp gemonteerd. Met een schakelaar kan ik nu de gewenste pomp selecteren afhankelijk van de hoogte. Door gebrek aan ervaringen op grote hoogte met dit type kachel en deze oplossing is het ook voor Aerbas een test. Inmiddels zijn we al enkele weken op hoogten tussen 3000 en 4200m en werkt de oplossing perfect. We hebben hem zelfs getest op de hoogste pas van Zuid Amerika, de Abra Acay op 4972m ook hier werkt het zonder problemen!
De dieselkookplaat van Webasto de X100 heeft zoals bijna alle Webasto standkachels van de laatste bouwjaren wel een hoogteregeling en werken over het algemeen prima tot 3500m. Webasto geeft geen maximale hoogte, geeft alleen weer de hoogteschakelaar te gebruiken boven de 1800m. Onze Webasto kookplaat blijkt trouwens niet erg gevoelig voor grote hoogte en werkt ook goed op 4000-4100m. Hierboven hebben we hem (nog) niet geprobeerd. Op Europese fora lees ik dat sommige mensen afzien van installatie omdat ze in de Alpen op 2500m hoogte zeker weten (vermoeden), dat hij niet zal werken en dit fabeltje is inmiddels zo zijn eigen leven gaan leiden.
(Een alternatief is gas voor verwarming en koken de werking is minder afhankelijk van de hoogte. Gasgebruik voor verwarming behoeft flinke gasflessen = volumineus. Ieder land heeft zijn eigen aansluitingen en fles grote. Dit is een groot nadeel tijdens het reizen. Diesel heb je in de tank van de auto. Vandaar deze bewuste keuze voor diesel units)
We gebruiken als luxe een barbecue, jawel op gas (na de bekende Campingaz 1.8kg fles deze is niet te vullen in Australië ,vanuit Australië de kleine 1.25kg propaan gasfles) via een gasdruk regelaar maar ook deze heeft problemen boven de 3000m hoogte…..
De koffie machine van Nespresso, boven de 3500m komt er minder koffie uit, dit kan ik niet verklaren maar heeft vast te maken met de 19 bar hoge druk waarbij het water door de koffie cup wordt geperst.
Lastig is de lage opbrengst boven de 3000m van de compressor om de banden weer op spanning te brengen na zand en extreme gravel/rots trajecten.
Groot voordeel op hoogte en de extreem droge lucht, na het handenwassen zijn ze in de wind nog sneller droog dan met de erg goede Dyson handdroger!
wat is dat nou? nog nooit gezien....
maar ik ben veel mooier! kijk maar...
de Andes Condor, met een spanwijdte van 310cm. op de Albatros (350cm spanwijdte) na de grootste vogel. Om deze (gegarandeerd) te zien betalen mensen grote sommen geld voor een Andes reis.
