”too much, too late” -Rwanda-
Oeganda verlaten wij via de meest westelijke en kleinste van de drie grens overgangen gelegen tegen de grens met de Democratische Republiek Congo (DRC) het voormalig Zaire naar Rwanda. We passeren een nagenoeg leeg Congolees vluchtelingenkamp van de UNHCR. Vreemd, vanuit de media vernemen we over de huidige rebelse activiteiten net over de grens in Goma en Sake. De DRC grensovergangen tussen Oeganda en Rwanda zijn gesloten en van Willem, de tropen arts in opleiding, horen wij dat er slechts één Congolees is opgenomen in hun ziekenhuis met een schotwond verder is alles rustig en merken wij er niets van ook niet als we een paar uur later op een enkele km afstand de gesloten grenspost bij Goma passeren.
Congolese vluchtelingen opvangkamp
De ambtenaren bij de kleine grensovergang werken weinig efficiënt wij hebben het visa formulier via internet (jazeker verplicht in modern Rwanda) niet juist ingevuld en moeten terug naar Oeganda om via internet dit opnieuw aan te vragen. Hoe los je dit nu weer op, wij hebben ons bed bij ons en die dag verder geen afspraken. Ik geef subtiel te kennen geen plannen te hebben om terug naar Oeganda te gaan. Na wat overleg en telefonisch contact met het “hoofd immigratie ” mag ik mijn laptop via een Internetkabel door het raam van het Immigratie kantoor aansluiten (ik mag beslist niet naar binnen!)en de aanvraag corrigeren waarna het met spoed zal worden behandeld. Dit werkt en na een stief kwartiertje rijden wij Rwanda binnen. Een land wat buiten het Vulcans National Park in het uiterste noord-westen waar je de berg gorilla’s nog kunt zien, volkomen toerist vrij is. De infrastructuur is fantastisch voor zover het de verharde wegen betreft, wij zijn maar 3 drempels in het asfalt tegengekomen in ruim 1000km! Heel Afrika ligt werkelijk vol met deze dingen en niet van het Nederlands type maar het type om echt stapvoets te nemen soms wel 5 stuks per 100m. Op een enkel bord na zijn ze vaak onaangekondigd en bijzonder slecht zichtbaar. Wij krijgen er een steeds beter oog voor maar missen er zo nu en dan één met als gevolg een lancering van de Bremach, de waterflessen keurig verpakt in een kartonnen doos samen met de kussens schieten dan omhoog en de waterflessen liggen dan verspreid door de camper, dit als serieus signaal. Rwanda is klein, zeer dicht bevolkt, groen, bergachtig maar een super schoon land. Plastic boodschappen tasjes zijn bij de wet verboden, en dat heeft zo zijn effect. De wegen zijn leeg, het weinige verkeer bestaat grotendeels uit de prachtig en goed uitgeruste nieuwe 4x4 auto’s van de hulpverlening organisaties. De prima hotels waar ook wij van afhankelijk zijn om op de parkeerplaats te mogen overnachten worden druk bevolkt door deze wel doorvoede zich erg belangrijk voordoende, bierdrinkende meute. Bij het aanschouwen begin ik sterk te twijfelen aan de kosten efficiëntie van deze organisaties. Vlak voor dat de grens met de DRC dicht gaat verlaten ze als eerste met de staart tussen de benen de probleem gebieden….
mooi Rwanda
Vers in ons geheugen gegrift, de tv beelden van de Rwandese genocide in 1994 verricht door de Hutu’s. Rwanda en buurland Burundi zijn sinds 1956 onafhankelijk van de Belgische kolonisatie. Tot de Hutu staatsgreep in 1962 werd het land bestuurd door Tutsi’s, de blankere en slimmere minderheids bevolking groep. In 1994 vond een door de Hutu regering uiterst nauwkeurig voorbereide en uitgevoerde massaslachting plaats onder de Tutsi’s. De uitvoering onder leiding van het hoofd van defensie Kolonel Theoneste Bagosore begon op 6 april 1994 met het neerschieten van het presidentiële vliegtuig tijdens de landing op het vliegveld van de hoofdstad Kigali, waarbij de gematigde Hutu president Habyarimana en premier Ntaryamira omkwamen. Verder werden 10 leden van de Belgische UN troepen omgebracht waarna de hele Belgische troepenmacht zich terug trok. Blokkades werden opgericht rondom dorpen om te voorkomen dat Tutsi’s zouden vluchten. Massaal werden ze onder valse voorwendselen samengebracht in scholen en kerken waar ze door granaten en machinegeweren en met behulp van machetes en knuppels op beestachtige wijze werden afgeslacht. In 100 dagen kwamen ongeveer 1 miljoen mensen zo’n 20% van de bevolking van Rwanda om het leven, in sommige dorpen werd zelfs 90% van de hele Tutsi bevolking uitgeroeid. Rwanda, internationaal niet van economisch belang en door de verdeeldheid in wereld over de wijze van aanpak, werd er door de aanwezige UN macht niet ingegrepen bij gebrek aan mandaat. Ze stonden erbij en keken er naar….. Pas drie maanden later, in juli 1994, kwam er een mandaat voor ingrijpen door de aanwezige UN macht, volgens de toenmalige Commander Lt General van de UN Dallaire “too much, too late”
genocide memorial bij Gikongore
Als een “levende” herinnering zijn er vele Memorials opgericht, wij bezochten de drie meest indrukwekkende, een in het zuiden van Rwanda bij het dorp Gikongore waar ruim 50.000 mensen opgesloten in een school werden omgebracht. Twee ten zuiden van de hoofdstad Kigali bij Ntarama en Nyamata, twee kerken waar tezamen 95.000 duizend mensen omkwamen. Deze zijn na de slachting nagenoeg onaangetast waardoor je de verschrikkingen volledig beleefd.
triest
plaats waar kleine kinderen tegen de muur werden gegooid......
kerk bij Ntarama met de mortier gaten..
heel veel doden
In Kigali, een bijzonder moderne en goed georganiseerde stad naar Afrikaanse begrippen, hebben wij een nacht geslapen in Hotel Des Mille Collines, bekend van de film Hotel Rwanda. In dit voormalige SABENA (eigenaar was de Belgische luchtvaartmij.)hotel heeft de interim Tutsi’s manager Paul Rusesabagina vele duizenden mensen op een slimme manier weten te redden nadat de Belgische manager was gevlucht. De film geeft een prima beeld van de verschrikkingen die zich hier hebben afgespeeld. De moeite waard om zien!
Wij hebben deze film nog even gezien voor wij naar Rwanda gingen, Marijke en ik kijken elkaar aan tijdens de lunch in hotel Des Mille Collines, er is toch verhipte weinig herkenbaar van de film vonden wij beiden….. Bij navraag blijkt de film gebaseerd op de werkelijke feiten te zijn opgenomen in een gelijksoortig hotel in Zuid Afrika. Je weet dat dit vaker gebeurd, maar toch stink je er in!
000
